Evelyn van Leur, partner bij de Category & Trade Company, bezoekt een supermarkt of levensmiddelenwinkel en kruipt in de huid van de weldenkende shopper. Deze column van Evelyn is verschenen in de Foodpersonality van maart 2020.
Er is een nieuw soort boerderijwinkel geopend, in de vorm van een automatiek: Boer Thijs. In Ede, in winkelcentrum de Stadspoort, naast de Albert Heijn. Het ziet eruit als een houten boerenschuur, met pakken stro en een kip, en een plantje, om het boerderijgevoel op te roepen. Er is een grote, uitnodigende, open pui, waardoor je gemakkelijk naar binnen loopt. Het assortiment? Eieren, aardappelen, appels & peren, zuivel, kaas en ijs, honing, vruchtensappen en diepgevroren kippen- en rundvlees. Daarnaast hangen er posters die nieuwe producten aankondigen, zoals boerenijs en een nieuwe soort aardappelen.
Boer Thijs is ‘personeelloos’. De artikelen zitten in de ‘muur’, in kastjes zoals we die kennen van de snackautomatiek of automaten op stations. Via een display kun je het assortiment en de prijzen bekijken. Zodra je je bestelling ingetoetst en betaald hebt (met pinpas of contactloos), gaan de desbetreffende deurtjes open.
De vakken achter die deurtjes hebben verschillende temperaturen, het vakje met diepvriesvlees is ijskoud, dat met zuivel gekoeld, etc. Op een tafel ernaast staat een standaard met uitleg. Als er een deurtje niet opengaat, kun je twee 06-nummers bellen. Geen idee wat er dan gebeurt, bij mij werkte het gewoon.
Goedkoper dan bij de supermarkt
Hoe duur zijn de artikelen? De eieren zijn goedkoper dan bij de supermarkt. € 1,99 voor 10 scharreleieren en
€ 2,20 voor 6 biologische eieren. Al snel een euro goedkoper per doos. Voor aardappelen geldt hetzelfde: minimaal een euro goedkoper. Boer Thijs biedt twee rassen, bildtstar en maritima, met daarbij de vermelding ‘vastkokend’ respectievelijk ‘kruimig’. Een belangrijke vermelding, omdat veel consumenten niet meer weten wat de eigenschappen van rassen zijn (ook doordat supermarkten allang op die andere uitleg over vastkokend versus kruimig zijn overgegaan). Ik zie ook een promotie: volle yoghurt. Maar ‘het actie-artikel’ is al op als ik er ben. Bovendien is niet alles voordeliger: de prijzen van fruit en kaas zijn vergelijkbaar met die van supermarkten.
Qua producten valt mij de honing op. Naast potjes honing kun je ook een hele honingraat kopen. Nog niet eerder gezien. Uitleg ontbreekt. Een gemiste kans, want als je niet weet wat het is of wat je ermee moet, ga je het ook niet kopen. Online lees ik naderhand dat je de honing soms inclusief honingraat kunt eten. Dat had Boer Thijs mij wel eens mogen vertellen toen ik ‘bij hem was’.
Uitleg over de artikelen ontbreekt wel meer. Jammer, want er is best veel over te vertellen. Boer Thijs meldt wel de herkomst van de producten: ik vind een brochure met stukjes over elke boer en zijn producten, en uitleg over het waarom van deze winkel (‘verbinden’ tussen consument en boer etc.). De artikelen komen grotendeels van boeren uit de omgeving Veenendaal, Renswoude en Lunteren. Grotendeels: want ik zie vacuüm-verpakte kaas. Oogt dus niet als ‘boerenkaas’. Het blijkt van Zuivelfabriek De Graafstroom te zijn, een boerencoöperatie uit Bleskensgraaf en omstreken. Dus zeker niet uit de regio. Maar wel: al drie jaar op rij uitgeroepen tot ‘de beste Nederlandse kaas’. Mooi zo. Maar dat zou ik dan op de verpakking beter tot uiting laten komen. Daar staat tegenover: ook supermarkten verkopen kaas van De Graafstroom. Dat verkleint het onderscheidend vermogen van Boer Thijs dus weer. Vlees, kip en rund zijn ingevroren; voor ‘de winkelier’ goed tegen de derving en voor de consument wellicht handig als voorraadartikel. De reden blijkt ook te zijn dat de boer maar eens in de zes weken kan slachten, terwijl de consument natuurlijk altijd vlees beschikbaar wil hebben. Maar voor de consument is diepvriesvlees niet de gemakkelijkste optie: eerst ontdooien. En de meeste porties zijn zo’n 500 gram, dus al snel erg veel voor een klein huishouden.
Van zonsopgang tot zonsondergang
Boer Thijs heeft zo her en der wat drempels: vlees alleen in diepvries, geen personeel vind ik juist geen probleem (misschien werpt dat voor anderen wel een barrière op), maar ik vind wel het assortiment beperkt. Er zouden meer producten bij mogen, bijvoorbeeld jam of groente. Daarnaast zou Boer Thijs meer onderscheidende, echt ambachtelijke of boerenproducten mogen bevatten. Dat zou me meer reden geven om hierheen te gaan als ik in de omgeving zou wonen. Verder zou ik de productinformatie eerder in digitale vorm presenteren.
Boerderijwinkels schijnen het goed te doen, hun gezamenlijke omzet groeit licht (over het jaar 2018, volgens het FSIN). Kennelijk zijn er genoeg consumenten die ‘bij de boer kopen’ als een welkome aanvulling op hun supermarktaankopen zien. Echter, de openingstijden van boerderijwinkels zijn vaak beperkt, de personele bezetting vormt een grote kostenpost en de ligging is meestal afgelegen, je moet er vaak apart naartoe rijden. Deze barrières heeft Boer Thijs ondervangen. De openingstijden zijn ‘van zonsopgang tot zonsondergang’, volgens de aankondiging op de deur, overeenkomstig het werk op het boerenbedrijf. Daarmee lijkt Boer Thijs in eigen voet te schieten, want ’s winters is de zon snel onder. Maar: ik was er ver na zonsondergang en hij was gewoon nog open, dus aan dat uitgangspunt is al voorbijgegaan.
Dit gaat natuurlijk nooit de supermarkt vervangen, maar het vormt wel een aardige aanvulling daarop. Je kunt in hetzelfde ritje naar die AH nog even langs Boer Thijs. Een goed gekozen locatie, lijkt me. Misschien biedt de leegstand in winkelcentra nog extra potentieel (als de huur niet te hoog is, vermoed ik).
Boer Thijs zou als aanvulling op de supermarkt kunnen fungeren, een leuk en sympathiek initiatief, tussen alle boerenstakingen en blokkades door. Gezien de discussie over hoe moeilijk boeren het hebben, kan de groep consumenten die zich daar wat van aantrekt, groeien. Maar wat mij betreft dan toch iets meer assortiment, graag. En als gezegd ook meer ‘echte boerenproducten’. Of het levensvatbaar is, gaat de toekomst ons leren.
