The Category & Trade Company, Utrechtseweg 35, 3811 NA Amersfoort
Begin deze maand kreeg Delhaize zo’n 3.500 bezoekers ‘over de vloer’. Niet in een filiaal, maar in een kerk, de Sint-Annakerk in het Vlaamse Gent. Deze Sint-Annakerk zal in 2027 een Delhaize-supermarkt, een restaurant en een wijnbar omvatten. En onlangs was er een open dag.
Op die open dag meldden de burgemeester van Gent, vastgoedmanagers van Delhaize, de architecten etc. wat er allemaal gaat gebeuren in en met die kerk. Delhaize hee het erfpacht, gemeente Gent verleent die pacht. Delhaize heeft in verschillende persberichten al laten weten al het ‘godsdienstige, historische en culturele erfgoed’ van deze kerk zoveel mogelijk te willen behouden, ‘ook voor de volgende generaties’. De kerk is dus historisch, cultureel en godsdienstig erfgoed. Maar het aantal kerkgangers en kerkdiensten is sterk afgenomen. En zo wordt een supermarktbedrijf ‘het middel’ om – met de nodige investeringen – dat erfgoed voor de toekomst te behouden. Voor de godsdienstigen onder ons zal dit wel ‘een vloek in de kerk’ blijven. Want een kerk is een gebouw dat waardigheid vereist, en commercie staat daar haaks op. Het wringt… maar wellicht staat er in 2027 een pracht van een Delhaize in Gent, in die kerk. Mét restaurant! En met wijnbar!
Evelyn van Leur bezocht voor de rubriek Vleursvloer Max Markt, in Tilburg (zie blz. 48). Een supermarkt met vooral een Oost-Europees assortiment, van karpers tot halva tot gans. Met als doelgroep consumenten met Oost-Europese ‘wortels’. In de slijterij van die Max Markt zag ze ook deze kalasjnikov – ofwel ‘een AK-47’. Het is een glazen verpakking van wodka van het merk Red Army, met daarbij een flesje kruidenlikeur in de vorm van een handgranaat en vijf of zes borrelglaasjes. Ja, schrijft Evelyn, daar maak je wel de tongen mee los… Maar: wie van de doelgroep zou dit een ‘leuke verrassing’ vinden? Oekraïners, die gevlucht zijn voor alle oorlogsgeweld in hun land? Het merk is ook nog eens Red Army. Het Rode Leger, dus het leger van de Sovjet-Unie (pakweg 1920-1990), dus: voorganger van het Russische leger van nu. Zouden Polen dit een ‘leuk geschenk’ vinden? Zij hebben voorheen zwaar geleden onder de Sovjets/de Russen (het verraad van de opstand in Warschau, het massagraf in Katyn etc., zoek het anders maar ‘s op). Esten, Letten en Litouwers? Zelfde verhaal, leed, onderdrukking, schending van mensenrechten. De meest fanatieke NAVO-leden zijn Polen, Estland, Letland en Litouwen. Russen zelf dan misschien? Het lijkt ons dat je als Rus hier in Nederland woont, je hier bent omdat je niet meer wilde leven in een dictatuur van Poetin. Voor wie is dit een ‘leuke verrassing’, vragen we ons af.
“De ultieme zet voor Novo Nordisk en Coca-Cola zou een onderlinge samenwerking zijn: de een zorgt voor extra kilo’s, de ander verwijdert ze. Een perpetuum mobile van winst!”
Columniste Milou Brand vergelijkt in Het Financieele Dagblad Ozempic-fabrikant Novo Nordisk met concurrent Ely Lili en PepsiCo met Coca-Cola.
In Tilburg is eind oktober een nieuwe ‘etnische supermarkt’ geopend: Max Markt. De slogan: het lekkerste uit Oost-Europa. Max Markt is van de broers Vlad Rotachev en Viktor Ermolaev. Hun ouders of voorouders: Oost-Europees of zelfs Kazachs. Zij exploiteren als franchisenemers in België drie zogeheten ‘Mix Markt’-vestigingen. Mix Markt is een keten van zo’n vierhonderd kleinere etnische supermarkten, in verschillende Europese landen. Zo zijn er in Duitsland momenteel zo’n 180 vestigingen. Maar: Max Markt is een nieuwe formule, bedacht en opgezet door de twee broers zelf. En ook ‘groter dan Mix’, dus ‘Max’.Op naar Tilburg.
Even dit: een van mijn foto’s staat op blz. 4 en 5 van deze FoodPersonality. Wodka van het merk Red Army, de verpakking: van glas, in de vorm van een kalasjnikov. Daarbij; een flesje kruidenlikeur in de vorm van een handgranaat en nog vijf of zes borrelglaasjes. Een cadeauverpakking. Ik ben in al die jaren van supermarkten en andere levensmiddelenwinkels bezoeken al van alles tegengekomen, maar dit nog nooit. Zonder meer een ‘blikvanger’, dat wel, maar het zal zeker in deze tijd vast ook de tongen losmaken.
Het vrolijke, oranje Max Markt bevindt zich tegenover de Albert Heijn XL bij het winkelcentrum aan de Jan Heijnstraat. Voor de deur staat een mooie oude houten handkar vol met sinaasappelen. Max Markt is een complete supermarkt, met een bekende inrichting van voorin agf, dan vlees en vis en vervolgens houdbaar, maar dan grotendeels met een ander assortiment dan wat wij gewend zijn. Het begint met de agf-afdeling. De meeste producten zijn bekend, er ligt veel onverpakte groente en fruit, grote bossen kruiden en de prijzen zijn meestal per kg, in plaats van per 500 gram of per stuk, zoals we dat doorgaans bij de Nederlandse formules zien. Bijvoorbeeld: aubergines € 1,79 per kg. Ook lekkere andere soorten paddenstoelen, zoals beukenzwammen. Vervolgens: allerlei demostandjes waar ik kan proeven. Zoals dadels, maar ook halva, een zoetigheid in de vorm van een blok en je kunt er een stuk van af reken. Deze halva is gemaakt van zonnebloempitten en karamel, waarschijnlijk een bekend product uit een Oost-Europees land. Ik zie hier veel zoete producten in de aanbieding, in verband met het aanstaande Suikerfeest. Ook kan ik Oost-Europese kaasjes proeven. Op een andere kopstelling vind ik allerlei bakproducten voor de naderende Pasen. En een flinke wand met Oost-Europese keukenspulletje en bakgerei.
Daarna komen we bij de vleesafdeling. Er liggen enorme ribben en grote stukken vlees, ook weer anders dan wat ‘wij, Nederlanders’ in onze supermarkten gewend zijn, veel groter ook. Ook liggen er delen van dieren zoals we die in onze slagerijen niet zien liggen, zoals een hele varkensschouder. Verder grote varkensspareribs, tong, varkenspoten, spierlong, ‘hesp’ (dus ham) etc. Het vlees wordt met name in België ingekocht.
‘De sector heeft er een winkel bij met een onderscheidend en prikkelend assortiment’
Vervolgens beland ik bij een ruime afdeling met verse vis, in bediening: reusachtige spiegelkarpers, kroeskarpers, zilverkarpers en steur, maar ook zalmmoten en makrelen. Ook veel gedroogde vis. Ook daarvan kan ik weer wat proeven… weer een Oost-Europese specialiteit die wij niet kennen. Maar heel lekker. Ik kan het alleen niet meenemen omdat ik vanuit Tilburg nog verder van huis moet reizen. Vervolgens een vitrine met vis in zuur. En achter de visafdeling staat een hele koelkast vol met verschillende soorten kaviaar.
In het vriesvak: weer een verrassing. Complete ganzen met de toevoeging ‘havermast’, vetgemest met haver. Dan de afdeling met houdbare artikelen. Blikvanger hier is de enorme snoepwand met schepsnoep. Verder een enorm aanbod bier en wijn, zo te zien vooral afomstig uit groothandels uit Duitsland. En als ik klant zou zijn hier, zou ik statiegeldflessen en -blikjes kunnen inleveren en dan krijg ik dat statiegeld terug via een tikkie. Na de kassa een kleine slijterij, uiteraard met een afzonderlijke in- en uitgang. In de slijterij vanzelfsprekend vele soorten wodka en allerlei soorten en smaken van merken zoals Khortytsa Ice, Silver Cool, Classic en Platinum. Wodka van haver, wodka met honing en peper… In de een zit ook een haverhalm en in de ander een rode peper. Ook de Beluga-wodka ontbreekt niet. En we zien dus ook die kalasjnikov met wodka. Naderhand nog op internet zitten zoeken. Er is ook whiskymerk Cosa Nostra, met een fles in de vorm van een ‘tommy gun’, mitrailleurs van de gangsters van toen, tijdens de drooglegging.
Max Markt onderscheidt zich door de vele authentieke levensmiddelen uit o.a. Oekraïne, Bulgarije, Polen, Roemenië en Litouwen. De winkel is voorzien van patronen op de koven, met kreten zoals ‘de smaak van thuis’, ‘traditie in elke hap’ en ‘jouw cultuur, jouw keuken, jouw supermarkt’. Het publiek bestaat grotendeels uit Oost-Europeanen en ‘tweede generatie Nederlanders met Oost-Europese ouders/voorouders’, of zelfs ‘derde’ of ‘vierde generatie’. De missie is om die mensen met die migratie-achtergrond die ‘smaak van thuis’ te bieden. Ik heb geen idee hoe groot die doelgroep in Tilburg en omgeving is. En dus heb ik ook geen antwoord op de vraag of Max Markt genoeg klandizie en omzet zal hebben. Maar hoe dan ook, kaviaar, steur, karpers, ganzen… de Nederlandse levensmiddelensector hee er een winkel bij met een onderscheidend en prikkelend assortiment.
The Category & Trade Company
Utrechtseweg 35
3811 NA Amersfoort
